“Bij een lagere temperatuur gaat dat niet, dus het is wachten op de lente.”, vertelt Aart. Het woongebouw van Ymere aan de Eerste van Swindenstraat stond bovenaan zijn lijstje. Aart nam ons hier mee naartoe om een kijkje te nemen bij zijn project.
Gedenktegels
Met de opvallende gele tegels zorgt Aart ervoor dat er op meer plekken in de stad zichtbaar wordt wat er gebeurd is in de Tweede Wereldoorlog. Zo ook bij woningen van Ymere. Bewoners kunnen bij hun huis iets lezen over de geschiedenis van het gebouw, ter herinnering aan de gedeporteerde en vermoorde leerlingen en docenten van de joodse scholen.
De bewaarde verhalen en het onderzoek van Aart worden hiermee toegankelijk gemaakt voor Amsterdammers en overgedragen op de buurtbewoners. Het draagt bij aan een stukje historisch besef. “Het is de hoogste tijd om deze ‘kleine’ episode uit de holocaustgeschiedenis óók een plek te geven – naast de Stolpersteinen, de Schaduwkade, het Namenmonument, en de Hollandse Schouwburg. Opdat de scholen waar de joodse kinderen hun laatste paar jaar dagelijks hebben doorgebracht, teruggebracht worden in het Amsterdamse straatbeeld en ons collectieve geheugen.”
Verdwenen Joodse Scholen in Amsterdam
Sinds 2019 is Aart bezig met het stadsherinneringenproject ‘Verdwenen Joodse Scholen’. Hierbij vertelt hij het verhaal van de scholen, kinderen en leerkrachten in Amsterdam en de rest van Nederland. “Naast het verhaal van mijn vader Laurens Janszen, is het mijn eigen kleine geschiedenis, die me bewoog om eens grondig uit te zoeken hoe het zat met al die joodse kinderen die in augustus 1941 zonder pardon uit hun klassen werden verstoten, als onderdeel van die vreselijke machine die ook over Nederland rolde. In Amsterdam alleen trof het zo’n 7.500 kinderen. Waarvan er slechts een paar honderd weer opdoken na de meidagen van 1945, enkele van hen gewoon bij mij in de klas.”
Huizen van onze bewoners
Nog voordat de tegel op de muur zat kwam de eerste nieuwsgierige bewoner al kijken. “Goedemiddag, wat zijn jullie aan het doen?” De 85-jarige Aart liet de bewoner meteen zijn telefoon pakken om de QR-code op de gedenktegel te scannen. De bewoner vond het mooi om te zien dat dit verhaal nu voor zijn buren maar ook voorbijgangers te lezen is.
Op ruim 45 locaties die verbonden zijn aan de joodse scholen in de bezettingsjaren zijn de tegels in de stad te zien. Bekijk de kaart met deze locaties en lees meer op de website van Aart: https://verdwenen-joodse-scholen.nl/